Co to jest gluten?
Gluten to białka występujące w pszenicy, życie, owsie i jęczmieniu. Mąka zawierająca gluten sprawia, że pieczywo jest elastyczne, sprężyste, a nie zbite. Jeszcze do niedawna gluten obecny był tylko w zbożach i przetworach zbożowych. Obecnie dodawany jest do innej żywności, między innymi do wędlin i przypraw.
Czy gluten jest szkodliwy? Ten, który występował w zbożach uprawianych kilka dekad temu, przysparzał zdecydowanie mniej problemów i dla osób spożywających go w przeciętnych ilościach był praktycznie nieszkodliwy. Problem pojawił się około pięćdziesięciu lat temu, gdy zaczęto modyfikować zboża, celem zwiększenia zawartości w nich glutenu. Genom D, który nadaje najlepszej sprężystości wypiekom, a powstały wskutek właśnie modyfikacji genetycznych, przyczynia się coraz częściej spotykanych nietolerancji na gluten.
Czy celiakia i alergia na gluten to to samo?
Choroby glutenozależne często są ze sobą mylone. Choroba Duhringa i celiakia to choroby glutenozależne autoimmunologiczne. Celiakię częściej diagnozuje się u kobiet, niż u mężczyzn, coraz częściej również u osób dorosłych, choć u nich najczęściej występuję objawy atypowe. Na celiakię cierpi 1% Europejczyków, niespotykana jest natomiast u mieszkańców Japonii, Chin i Afryki, gdzie spożycie glutenu jest niewielkie. Nieleczona celiakia powoduje uszkodzenia kosmków jelitowych, a to z kolei sprawia, że organizm nie przyswaja wielu ważnych składników mineralnych i witamin. Anemia, depresja, niedokrwistość, brak krzepliwości krwi i wiele innych problemów zdrowotnych może wynikać właśnie z niewykrytej celiakii. Jeśli męczą Cię częste problemy gastryczne i nie wiesz, co jest tego przyczyną, warto przebadać się pod kątem celiakii. W przypadku jej stwierdzenia należy natychmiast odstawić żywność z glutenem, warto też wesprzeć swój organizm preparatami, które pomogą uzupełnić brakujące witaminy i minerały.
Choroba Duhringa to kolejna autoimmunologiczna choroba glutenozależna. W przeciwieństwie do celiakii nie objawia się ona problemami gastrycznymi, a zmianami skórnymi. Często mówi się o niej, że jest to skórna manifestacja celiakii. Świąd i skórne wykwity leczy się sulfonami oraz oczywiście za pomocą całkowitej rezygnacji ze spożywania glutenu.
Alergia na gluten należy do chorób glutenozależnych alergicznych. Szacuje się, że jedna czwarta osób z alergiami to osoby z alergią na gluten. Objawy tej alergii ujawniają się natychmiast: zmiany skórne, problemy z oddychaniem, a nawet wstrząs anafilaktyczny.
Nadwrażliwość na gluten nie należy ani do chorób autoimmunologicznych, ani alergii. Objawy nadwrażliwości występują od kilku godzin po nawet kilka dni od spożycia glutenu. Czasami mylona jest z zespołem jelita drażliwego. Objawy to: wzdęcia i biegunki, bóle głowy, mięśni i stawów, chroniczne zmęczenie, huśtawki nastrojów. Często wystarczy czasowo odstawić gluten, by nadwrażliwość na niego zniknęła. Po udanej kuracji do glutenu należy wracać stopniowo i uważać, by w codziennej diecie produkty z glutenem nie przeważały nad produktami wolnymi od glutenu.
Dieta bezglutenowa – na czym polega?
Osoby, które stosują dietę bezglutenową, muszą odstawić wszystkie produkty, które (choćby w minimalnych ilościach) zawierają gluten. Dlatego owies, który sam nie ma glutenu, trzeba wykluczyć ze swojej diety. W Polsce jest on bowiem zanieczyszczony glutenem z innych zbóż (można dostać wolny od glutenu owies fiński). Każdy produkt, który kupujesz, sprawdź pod kątem zawartości glutenu. Przekreślony kłos na produkcie żywnościowym oznacza jego brak.
Osoby zdrowe zachęcamy do rozsądnego ograniczania produktów glutenowych tak, by nie pojawiła się nietolerancja na gluten. Całkowita rezygnacja z glutenu nie jest jednak konieczna. Wsłuchaj się w swój organizm i reaguj na jego potrzeby!
