Jakie są przyczyny zadławienia u seniorów?
Osoby starsze często stawiają czoła trudnościom związanym z przełykaniem lub przeżuwaniem pokarmu. Powodować mogą to problemy zdrowotne, które w tej grupie wiekowej są dosyć powszechne.
Najbardziej narażone na często powtarzające się zadławienia są osoby:
- z porażeniami nerwowymi spowodowanymi powikłaniami chorób neurologicznych (np. Alzheimera) czy urazami - dotyczy około 84% osób z demencją i 50% osób po udarze mózgu,
- ze zdiagnozowaną dysfagią (czyli zaburzeniami związanymi z prawidłowym przełykaniem),
- borykające się z problemami uzębienia (wywołanymi chorobami przyzębia czy źle dobraną protezę),
- ze zdiagnozowaną niedokrwiennością (powodować ona może upośledzenie wydzielania śliny, która ułatwia proces połykania);
- niepełnosprawne, przyjmujące posiłki w pozycji leżącej lub półsiedzącej.
Rodzaje i objawy zadławienia
1.Zadławienie lekkie (częściowe)
Charakteryzuje się częściowym zamknięciem górnych dróg oddechowych przez ciało obce. Nie zagraża ono zdrowiu i życiu; dopływ tlenu do płuc jest utrudniony, lecz możliwy. Cechami charakterystycznymi zadławienia częściowego są:
- utrudniony i niespokojny oddech,
- zaczerwienienie twarzy,
- poszkodowany samodzielnie oddycha i artykułuje dźwięki.
2.Zadławienie ciężkie (całkowite)
Zadławienie całkowite oznacza zupełne zamknięcie górnych dróg oddechowych przez ciało obce. Oddychanie jest bardzo utrudnione, wręcz niemożliwe, w wyniku czego poszkodowany zaczyna się dusić, traci przytomność i przestaje oddychać. Objawy zadławienia całkowitego to:
- uniemożliwiony oddech,
- zaczerwieniona skóra twarzy przybiera kolor siny,
- odksztuszanie ciała obcego nie przynosi rezultatów,
- poszkodowany nie jest w stanie złapać tchu, oddychać i artykułować dźwięków.
Postępowanie w przypadku zadławienia – pierwsza pomoc
1.Przy zadławieniu częściowym, czyli lekkim, najlepiej zachęcać poszkodowanego do silnego kaszlu. Oczywiście należy cały czas należy obserwować jego stan i reagować na zmieniającą się sytuację – jeżeli intensywny kaszel okazuje się nieefektywny, REAGUJMY!
2.Zadławienie ciężkie (całkowite) wymaga przejęcia inicjatywy i udzielenia pierwszej pomocy. Co powinniśmy zrobić i w jakiej kolejności?
Uderzenia w okolicę międzyłopatkową
- Stajemy za dławiącą się osobą, umieszczając dłoń na jej klatce piersiowej, a następnie pochylamy ją do przodu. W ten sposób eliminujemy ryzyko przesunięcia się ciała obcego w głąb dróg oddechowych.
- Nadal podtrzymując poszkodowanego, nadgarstkiem drugiej ręki wykonujemy pięć energicznych uderzeń w okolicę międzyłopatkową.
Uciśnięcia nadbrzusza – chwyt Heimlicha
- Stajemy za poszkodowanym i obejmujemy go oburącz.
- Należy przybrać stabilną pozycję. Dzięki niej będziemy w stanie podtrzymać poszkodowanego w razie utraty przytomności albo przynajmniej zamortyzować upadek.
- Umieszczamy dłonie splecione w pięść pomiędzy pępkiem a końcem mostka (pod mostkiem).
- Pochylamy poszkodowanego do przodu w taki sposób, aby głowa znalazła się poniżej pępka.
- Wykonujemy 5 energicznych uciśnięć nadbrzusza.
Naprzemienne wykonywanie uderzeń międzyłopatkowych i uciśnięć nadbrzusza
Wykonujemy je według powyższych zaleceń, w sekwencji 5x5 (5 uderzeń, a następnie 5 uciśnięć).
RKO (resuscytacja krążeniowo-oddechowa)
- Poszkodowaną osobę układamy na równej, twardej powierzchni.
Zdarza się, że już samo ułożenie poszkodowanego na równej powierzchni spowoduje samoczynne udrożnienie się dróg oddechowych, wskutek rozluźnienia mięśni krtani.
- Oburącz, kładąc jedną rękę na czole, drugą na żuchwie, ostrożnie odchylamy głowę poszkodowanego.
- Kciukiem i palcem wskazującym ręki od strony czoła zaciskamy miękkie części nosa poszkodowanego.
- Utrzymując uniesienie brody, rozchylamy delikatnie jego usta.
- Nabieramy powietrza, obejmując następnie swoimi ustami usta osoby dławiącej się i sprawdzamy szczelność. Rozwiązaniem alternatywnym jest użycie maseczki do sztucznego oddychania (dostaniemy ją w aptece już za kilka złotych; warto mieć ją przy sobie!).
- Wykonujemy 5 wdechów, po 1-1,5 sekundy każdy.
- Przy braku odzyskania oddechu przez poszkodowanego, przechodzimy do RKO, czyli ucisków i wdechów ratowniczych w stosunku 30:2.
WAŻNE!
Resuscytację krążeniowo-oddechową wykonujemy do momentu udrożnienia dróg oddechowych. Innymi sytuacjami, w których możemy przerwać RKO jest zagrożenie naszego zdrowia lub życia, przejęcie tej czynności przez służby medyczne (nie tylko przyjazd karetki na miejsce!) lub (w przypadku, gdy opadniemy z sił) przez inną osobę. Przed każdym wdechem ratowniczym należy sprawdzić, czy nasze działania nie przyniosły oczekiwanego efektu - przywrócenie poszkodowanemu funkcji życiowych.
LifeVac
W przypadku zadławienia ciężkiego warto mieć pod ręką LifeVac. Jest to urządzenie stworzone z myślą o ratowaniu ludzkiego życia – zarówno życia dzieci, osób dorosłych, jak i seniorów.
Jak działa LifeVac?
LifeVac wytwarza jednokierunkową siłę ssącą. Opatentowany zawór zapobiega przedostaniu się ciała obcego w głąb dróg oddechowych, a tym samym umożliwia wyprowadzenie go na zewnątrz.
Urządzenie generuje niemal 6-krotnie większe ciśnienie niż podczas uciskania klatki piersiowej i ponad 10-krotnie większe niż manewr Heimlicha.
Aby użyć LifeVac, należy wykonać 3 proste kroki.
Przyłóż – przyciśnij – pociągnij
- Przyłóż maskę do twarzy obejmując szczelnie usta i nos.
- Przyciśnij rączkę urządzenia w kierunku twarzy.
- Pociągnij za rączkę do siebie.
LifeVac, czyli szansa na życie
Niestety nie jest powszechnie wiadome, że protokół pierwszej pomocy osobie zadławionej skuteczny jest tylko w 70%, i to pod warunkiem poprawnego przeprowadzenia go. Jeśli np. z jakichś powodów nie możemy wykonać manewru Heimlicha, to odsetek ten wynosi jedynie 40%.
Łatwy dostęp do LifeVac zwiększa jednak szansę na uratowanie życia (w przypadku zadławienia) umierającemu człowiekowi, bez względu na jego wiek.
Czy LifeVac jest bezpieczny?
Tak! To urządzenie nieinwazyjne - nie wymaga wprowadzenia żadnego elementu do dróg oddechowych, ani do jamy ustnej.
Można używać go do ratowania życia zagrożonego wskutek zadławienia u:
- kobiet w ciąży,
- dorosłych, w tym seniorów,
- dzieci (ważących powyżej 18 kg),
- osób niepełnosprawnych - z dysfunkcją ruchu (leżących),
- osób borykających się z zaburzeniami przełykania (dysfagią).
To certyfikowane urządzeniem do ratowania życia w przypadku zadławienia, które zatwierdzone jest przez FDA (Agencję Żywności i Leków). Sklasyfikowany jest jako Medical Deviced Class I, od 2016 r. posiada certyfikat zgodności CE zgodnie z dyrektywą EC 93/42/EWG Unii Europejskiej po zarejestrowaniu w 2015 r. Urządzenie ratuje życie w Stanach Zjednoczonych, Anglii, Hiszpanii, Portugalii, Grecji, Francji, a od niedawna także w Polsce.
Zadławienie to (w skrajnych przypadkach) stan nagłego zagrożenia życia, które w szczególnym stopniu dotyczy osób starszych. Jak dobrze przygotować się do tej sytuacji? Warto nauczyć się, na czym polega pierwsza pomoc, a także zadbać o łatwy dostęp do bezinwazyjnego urządzenia, które udrożnia drogi oddechowe, dosłownie wyciągając z nich ciało obce. Bo kiedy wszystko zawodzi, łącznie z RKO, tam egzamin zdaje LifeVac!
