Kto powinien przejść badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy?
Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego są jednoznaczne: każda osoba, która ukończyła 45 rok życia powinna raz na 3 lata poddać się przesiewowemu badaniu w kierunku cukrzycy. Pomiaru należy dokonać w laboratorium, gdyż tylko takie wyniki mogą być dla lekarza podstawą do postawienia rozpoznania. Drugą grupą ludzi, niezależnie od wieku, która wg PTD powinna przejść testy przesiewowe 1 raz do roku, jest tzw. grupa ryzyka. Zaliczamy do niej wszystkich, którzy zmagają się z nadwagą (BMI>25 kg/m2) lub otyłością (BMI>30 kg/m2), mężczyzn o obwodzie w talii >94 cm i kobiety, u których ten obwód przekracza 80 cm. Dalej, badać powinni się wszyscy prowadzący mało aktywny tryb życia, ludzie pochodzący z rodzin, w których już ktoś choruje na cukrzycę, a także ci, u których zdiagnozowano dyslipidemię, nadciśnienie tętnicze, chorobę układu krążenia, czy stan przedcukrzycowy, pod postacią nieprawidłowej glikemii na czczo lub nietolerancji glukozy. Także kobiety, które cierpią z powodu zespołu policystycznych jajników lub przebyły cukrzycę ciążową, bądź urodziły dziecko o masie ciała przekraczającej 4 kg, znajdują się w grupie osób, dla których zalecane jest badanie przesiewowe raz do roku. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat cukrzycy typu 2 wejdź na stronę Oddajcukier.pl.
Kiedy należy samemu kontrolować glikemię?
Poza badaniami przesiewowymi, oznaczanie stężenia glukozy we krwi jest niezbędne do kontroli prawidłowości leczenia u ludzi, którzy już chorują na cukrzycę. W zależności od stosowanych leków, zalecane są różne schematy dokonywania pomiarów. Na przykład chorzy, którzy są leczeni wyłącznie insuliną, przy użyciu tzw. metody wielokrotnych wstrzyknięć, powinni każdego dnia wykonywać wiele pomiarów: na czczo, przed posiłkami, 60-120 minut po każdym posiłku oraz przed snem. Jest to konieczne do tego, aby dobrać odpowiednią dawkę leku do aktualnego zapotrzebowania. Jeśli ktoś natomiast jest leczony wyłącznie dietą, do uzyskania dobrej kontroli cukrzycy wystarcza wykonanie raz w miesiącu tzw. skróconego profilu glikemii, a więc pomiaru glukozy na czczo i w 2 godziny po głównych posiłkach, zaś raz w tygodniu o różnych porach dnia. Jeśli chorujemy na cukrzycę, warto zapytać lekarza, jak często w naszym przypadku powinniśmy mierzyć stężenie glukozy, aby można było uzyskać dobry efekt leczenia. Bardzo polecane jest też zapisywanie wyników dokonanych pomiarów w dzienniczku samokontroli, tak by można było do nich wrócić i porównać między sobą.
Drugim ważnym aspektem samodzielnych pomiarów glikemii przy użyciu osobistego glukometru jest przewidywanie spadków poziomu cukru we krwi, czyli tzw. hipoglikemii. Ponieważ jest to stan bardzo niebezpieczny, wczesne wykrycie i odpowiednie działanie pozwoli uchronić się przed negatywnymi następstwami.
Co można wyczytać z pomiaru glikemii?
Jak już pośrednio wspomniano, pomiary poziomu cukru we krwi mogą służyć upewnieniu się, że z naszą gospodarką węglowodanową jest wszystko w porządku, pozwalają zdiagnozować stany przedcukrzycowe, cukrzycę, ocenić efektywność jej leczenia, a także wykryć epizody hipoglikemii. Prawidłowe stężenie glukozy we krwi na czczo mieści się w zakresie 70-100 mg/dl (3,9-5,6 mmol/l). Wartości niższe niż 70 mg/dl świadczą o hipoglikemii, zaś wyższe niż 100 mg/dl oznaczają hiperglikemię. Przejściowo, po spożyciu posiłku, stężenie glukozy rośnie, dlatego w diagnostyce cukrzycy oznacza się glikemię na czczo lub w trakcie tzw. doustnego testu tolerancji glukozy, podczas którego należy spożyć określoną, standardową dawkę 75g glukozy. Analizując otrzymane wyniki lekarz stwierdza stan prawidłowy, nieprawidłową glikemię na czczo, nietolerancję glukozy lub cukrzycę i wdraża odpowiednie postępowanie.
Dzięki rozwojowi techniki, zarówno diagnostyka, jak i monitorowanie leczenia cukrzycy, stały się bardzo proste. W tym kontekście dziwi fakt, że niemal 50% ludzi chorych na cukrzycę na świecie jest wciąż niezdiagnozowanych. Mając możliwości i wiedzę, nie powinniśmy się wahać korzystać z badań przesiewowych, których korzyści zdrowotne są nie do przecenienia. Warto przy tym mieć w pamięci zdanie, które mówi, że podstawą skutecznego leczenia choroby jest jej wczesne wykrycie.
